Từ thành công về mặt truyền thông, về tính nhân văn và hơn hết là về việc tô đậm vùng văn hóa-lịch sử đất và người xứ Quảng bằng hình ảnh chân thực, sống động, giàu gợi mở…của mấy chục tập phim trong sê-ri “Mẹ Thu Bồn”, đã cho chúng tôi những gợi mở hết sức tươi đẹp và cũng luôn đặt ra nhiều câu hỏi cho chính mình, làm sao để lột tả hết được câu chuyện về đất và người Quảng Nam? Những miền quê từ đồng bằng ngược ngàn phía núi. Những trầm tích văn hóa-lịch sử. Những đột phá của tư duy đổi mới đã từng được khởi xướng trên mảnh đất này hằng trăm năm trước. Những định hướng phát triển cho tương lai một vùng đất…Và, trên những nẻo đường mà chúng tôi đi qua, có một dấu ấn luôn đọng lại, luôn tạo nên nhiều cảm xúc, tình yêu quê hương, yêu cuộc sống lao động tha thiết mà mỗi lần chạm tới, hòa vào…là một lần chất ngất yêu thương. Đó chính là “Những dòng sông xứ Quảng”.
Những dòng sông xứ Quảng, thực ra thi thoảng vẫn hiện lên trong ống kính những người làm truyền hình chúng tôi. Tuy nhiên, để có một cái nhìn toàn diện, sâu sắc, một hành trình khám phá riêng biệt về những dòng sông dọc dài mảnh đất xứ rượu hồng đào…thì cần phải có một sê-ri ký sự truyền hình trọn vẹn về sông.
Đó có lẽ là những khởi phát đầu tiên để hình thành nên ý tưởng ký sự truyền hình “Những dòng sông xứ Quảng”.
Quảng Nam là vùng đất nằm ở vị trí trung độ cả nước, có hệ thống sông ngòi khá dày, tạo nên một mạng lưới giao thông thủy nội địa cả hai chiều Đông–Tây và Bắc-Nam. Ngoài sông Trường Giang có chiều dài trên 60km chảy dọc ven biển, sông Cổ Cò từ cửa Hàn vào Hội An; hầu hết những dòng sông xứ Quảng đều phát nguyên từ vùng rừng núi phía Tây của tỉnh, thuộc sườn đông của dãy Trường Sơn, chảy chủ yếu theo hướng Tây-Đông qua các vùng núi, đồi trung du và đồng bằng rồi đổ ra biển Đông tại cửa Hàn (Đà Nẵng), cửa Đại (Hội An) và An Hòa (Núi Thành).
So với các tỉnh thuộc khu vực duyên hải Nam Trung Bộ, hệ thống sông ngòi Quảng Nam khá chằng chịt, có lưu lượng nước lớn. Từ xưa đến nay, các dòng sông lớn của xứ Quảng mà chủ yếu là hệ thống sông Vu Gia – Thu Bồn, sông Trường Giang và sông Tam Kỳ cùng các chi lưu của nó chính là nơi giao lưu, tiếp biến văn hóa, là tuyến đường thủy quan trọng kết nối giữa các vùng, miền trong và ngoài tỉnh. Đặc biệt, những dòng sông xứ Quảng còn đóng một vai trò hết sức quan trọng trong việc mở mang bờ cõi về phía Nam.
Từ khi vua Lê Thánh Tông thành lập đạo Thừa tuyên Quảng Nam, cuộc di cư của người Việt vào xứ Quảng diễn ra mạnh mẽ và liên tục hơn. Những cứ liệu lịch sử như văn bia, gia phả dòng họ còn lưu lại cho thấy vùng hạ lưu các dòng sông lớn của Quảng Nam được tiền nhân chọn làm bàn đạp để bắt đầu công cuộc khẩn hoang lập ấp trên vùng đất mới.
Các dòng sông lớn của Quảng Nam mà chủ yếu là hệ thống sông Vu Gia – Thu Bồn, sông Trường Giang cùng các chi lưu của nó đã tạo nên những cánh đồng phù sa màu mỡ đem lại những vựa lúa, biền dâu tươi tốt, xóm làng theo đó cũng ngày thêm đông đúc, trù phú. Chạy suốt chiều dài các dòng sông là những làng nghề nổi tiếng như trống Lâm Yên, mía đường Đa Hòa, các làng dệt nổi tiếng như Mã Châu, Bảo An, làng gốm Thanh Hà, làng mộc Kim Bồng, chiếu Bàn Thạch… Những làng nghề thủ công truyền thống này không chỉ góp phần vào sự thịnh vượng về kinh tế mà còn đắp bồi nên những giá trị văn hóa đặc sắc của xứ Quảng, và cho đến hôm nay nó vẫn là tài nguyên quý giá cho ngành du lịch dịch vụ phát triển bền vững.
Đúng như lời Chủ tịch UBND tỉnh, những dòng sông ở xứ Quảng trong công cuộc CNH–HĐH cũng đang được khai phóng, hiển lộ những tiềm năng kinh tế to lớn, trước hết là nguồn thủy năng. Trên lưu vực hệ thống sông Vu Gia – Thu Bồn hiện có nhiều thủy điện bậc thang, với năng lực phát điện gần 1.200 kw mỗi năm, đồng thời góp phần điều tiết nước cho vùng hạ du.
Tất cả những chất liệu nói trên xem như một vỉa quặng đặc biệt để những người làm truyền hình Quảng Nam bắt tay thực hiện 20 tập ký sự “Những dòng sông xứ Quảng”. Và, mang theo tâm thế ấy, chúng tôi đã bắt đầu cuộc hành trình khám phá, trải nghiệm, sống và yêu thương, thở nhịp thở của đời sông phận người dọc dài mảnh đất Quảng Nam.
Sê ri ký sự : “Những dòng sông xứ Quảng” gồm 20 tập phim. Mỗi tập phim dài 20 phút, là những câu chuyện thú vị trong hành trình của sông, của đời người. Là những bài ca đẹp về cái đẹp của thiên nhiên, tạo hóa, của cuộc sống cần lao sông nước mà cư dân đôi bờ các con sông từ bao đời đã ký thác vào sông. Ký sự truyền hình “Những dòng sông xứ Quảng” ngoài việc sử dụng thủ pháp của ký sự truyền hình để chuyển tải được chân thực, sống động hơi thở cuộc sống trên những dòng sông…còn có những nhận định, đánh giá mang tính nghiên cứu, học thuật của các nhà nghiên cứu lịch sử, văn hóa, nhà văn, nhà báo, giúp cho mỗi câu chuyện phim về mỗi dòng sông thêm phần hấp dẫn và sâu sắc. Các tập phim của sê-ri này sẽ được phát sóng trên Vệ tinh Vinasat 2, trực tuyến tại địa chỉ website: www.qrt.vn, cùng các nền tảng mạng xã hội: Youtube, Fanpage và ứng dụng App QRT Online trên thiết bị di động và nhiều hạ tầng truyền dẫn khác vào lúc 20h45 phút thứ 3, 5, 7 hàng tuần.