Năm nào Hội văn học-nghệ thuật Quảng Nam cũng tổ chức những chuyến đi thực tế sáng tác cho các văn nghệ sĩ tại nhiều địa phương trong và ngoài tỉnh. Những trải nghiệm về đất và người ở những nơi đi qua cũng như sự gặp gỡ, giao lưu với cán bộ và nhân dân các địa phương, tiếp cận nhiều nét đẹp văn hóa lịch sử đặc sắc vùng miền, đã đem lại những cảm nhận thú vị cho mỗi người để từ đó góp thêm chút hương vị mới cho sáng tác của mình…
Nằm trong chuỗi hoạt động kỷ niệm 50 năm giải phóng tỉnh Quảng Nam (24/3/1975 – 24/3/2025), trại sáng tác văn học nghệ thuật Quảng Nam đầu năm Ất Tỵ- 2025 với chủ đề “Quảng Nam ngày mới” được tổ chức với sự tham gia của hơn 50 anh chị em văn nghệ sĩ các chuyên ngành sáng tác, thuộc Hội văn học nghệ thuật Quảng Nam. Tại lễ khai mạc trại, nhạc sĩ Nguyễn Hoàng Bích, Chủ tịch Hội văn học nghệ thuật tỉnh điểm lại những chặng đường lịch sử Quảng Nam từ sau ngày quê hương giải phóng. Đặc biệt là những đổi thay đáng kể của đất Quảng từ sau ngày chia tách tỉnh năm 1997. Quảng Nam sau chiến tranh từ một vùng đất đổ nát hoang tàn, Đảng bộ và chính quyền nhân trong tỉnh đã bắt tay xây dựng lại từ đầu. Bằng tinh thần quyết tâm cao và tinh thần đoàn kết một lòng, những khó khăn, thách thức từng bước được tháo gỡ, màu xanh dần trở lại trên vùng đất bị cày đạn xới trong chiến tranh. Bộ mặt, hình dáng vùng đất như chiếc đòn gánh giữa hai đầu đất nước đổi thay từng ngày. Trải qua 50 năm xây dựng và phát triển, Quảng Nam ngày nay đã trở thành địa phương phát triển về nhiều mặt. Hạ tầng giao thông, kiến trúc đô thị, khu công nghiệp, cảng biển, sân bay cùng với những miền quê trải dài từ đồng bằng đến miền Tây đại ngàn xanh thẳm, đã làm sáng lên bức tranh xứ Quảng ngày mới…
Trong bức tranh đẹp của quê hương sau 50 năm xây dựng và phát triển, có sự đóng góp tích cực của đội ngũ văn nghệ sĩ. Bằng sáng tạo văn học nghệ thuật của mình, người nghệ sĩ đã kịp thời phản ánh một cách sinh động đất và người quê xứ, nêu bật những giá trị đặc sắc, những điển hình tiêu biểu và nhiều thành quả trong lao động dựng xây, góp phần tô đẹp vóc dáng Quảng Nam và là nguồn cổ vũ, động viên tinh thần mạnh mẽ cho toàn xã hội…Tự hào về những đóng góp ấy cho bức tranh quê hương, đội ngũ văn nghệ sĩ Quảng Nam hôm nay đã không ngừng phát huy tài năng, trí tuệ, tạo nên nhiều tác phẩm văn học nghệ thuật giàu giá trị nghệ thuật và thực tiễn. Những hoạt động văn học nghệ thuật như tổ chức trại sáng tác là dịp để anh chị em văn nghệ sĩ có điều kiện nắm bắt thông tin tình hình kinh tế-văn hóa-xã hội trong tỉnh. Đồng thời có cơ hội trải nghiệm thực tế đến những miền quê Quảng Nam để nhìn thấy và cảm nhận hơi thở cuộc sống. Đặc biệt, trại sáng tác văn học nghệ thuật lần này hướng về sự kiện chào mừng 50 năm quê hương giải phóng…Do đó người nghệ sĩ qua hoạt động này cần có cái nhìn bao quát, cảm nhận ở quy mô rộng lớn cả về không gian, thời gian và nội hàm của sáng tác văn học nghệ thuật…
Với những người làm văn học nghệ thuật, mỗi chuyến đi thực tế dù trong phạm vi một địa phương hay rộng ra trên nhiều địa phương trong cả nước, dù chỉ là thoáng qua hay là thâm nhập cùng ăn, cùng ở, cùng tìm hiểu, khám phá cuộc sống nơi vùng đất đặt chân tới…đều có thể đem lại cảm nhận và trải nghiệm hết sức ý nghĩa, hết sức bổ ích cho việc sáng tạo tác phẩm. Điều này hiển nhiên đã được chứng minh từ rất lâu qua thời gian. Nhà văn lớn và cũng là một người con xứ Quảng, Nguyễn Thành Long đã để lại cho đời một truyện ngắn xuất sắc “Lặng lẽ Sa Pa” chính từ chuyến ngược ngàn từ Hà Nội lên nơi địa đầu tổ quốc năm nào. Cái sự đi ấy cho ông được cảm nhận, được gặp gỡ những con người tuyệt vời của đời sống mà sau này trở thành nhân vật để lại dấu ấn khó phai trong lòng người đọc bao thế hệ Việt Nam trong “Lặng lẽ Sa Pa” của mình…Những người làm văn học-nghệ thuật ở Quảng Nam hôm nay, cũng chẳng dám mơ viết được, sáng tác được một tác phẩm để đời kiểu như thế từ những chuyến đi. Nhưng, rõ ràng, cứ sau mỗi chuyến đi, óc quan sát, không gian suy ngẫm và suy tưởng cũng như sự đồng cảm với cuộc sống được nâng lên đáng kể. Và, đó hẳn là một thứ chất “kích thích” hữu hiệu cho công việc sáng tác văn học-nghệ thuật…
Câu chuyện đi thực tế sáng tác bây giờ đã trở nên dễ dàng, thuận tiện nhiều mặt nhờ giao thông đi lại thuận lợi và sự quan tâm hỗ trợ hoạt động sáng tác hết sức tích cực, có trách nhiệm từ các địa phương. Chính vì thế mà phạm vi của những chuyến đi được mở rộng, số lượng hội viên được đi cũng ngày càng tăng hơn. Và, dĩ nhiên khi những cuộc đi thực tế ngày càng được chú trọng, tổ chức thường xuyên thì trải nghiệm của người sáng tác văn học-nghệ thuật càng được thấm đẫm, biên độ đề tài càng rộng dài và cảm xúc được chuyển vào tác phẩm càng sâu sắc hơn. Và rõ ràng, khi bàn chân anh chị em văn nghệ sĩ đến nơi nào, sự kỳ vọng của chính quyền và nhân dân địa phương ấy về những đứa con tinh thần giàu giá trị càng được quan tâm, đặt niềm tin…
Cũng như nhiều đợt thực tế sáng tác được Hội văn học nghệ thuật tỉnh tổ chức trước đây, trại sáng tác văn học nghệ thuật đầu năm Ất Tỵ-2025 này, anh chị em văn nghệ sĩ được trải nghiệm, chiêm bái, khám phá đời sống ở các địa phương trong tỉnh. Những điểm đến trong lịch trình hoạt động của trại như huyện Núi Thành với những di tích lịch sử, tượng Đài chiến thắng Núi Thành hay về Tam Hải nơi sóng vỗ ghềnh đá như một bức tranh thiên tươi đẹp, nghe và thấy biết bao điều hay, bao giá trị truyền thống và vẻ đẹp trong lao động của người dân quê biển sẽ làm tâm hồn người nghệ sĩ được thăng hoa. Anh chị em lại ngược ngàn lên Hiệp Đức, qua hòn Kẽm đá dừng, ngắm nhìn bức tranh sông núi hùng vĩ hay miên man trong tiếng cồng chiêng và điệu múa của đồng bào dân tộc ít người…càng làm say đắm lòng lữ khách. Tất cả sẽ được người nghệ sĩ thẩm thấu, chắt lọc để sáng tạo nên tác phẩm văn học nghệ thuật giàu giá trị…
Với người nghệ sĩ, mỗi chuyến đi lại mang một giá trị khác nhau, cảm nhận khác nhau. Từ những cuộc gặp gỡ, chuyện trò giữa những người làm văn học-nghệ thuật; từ những khám phá, cảm nhận, quan sát về danh lam thắng cảnh, các di tích lịch sử và cả đời sống của người dân nơi bước chân chúng tôi đi qua…quả thật đã gợi mở rất nhiều điều thú vị cho công việc sáng tạo văn học nghệ thuật. Vì thế, mỗi chuyến đi trước hết là để biết và sau nữa là để kiếm tìm chút “hương men” làm nên những tác phẩm có giá trị cho cuộc sống này.
Tác giả: Đặng Trương
Đồ họa: Hiền Vi